Budowa stawu kolanowego - dlaczego jest podatny na urazy?
Staw kolanowy to jeden z najbardziej złożonych i jednocześnie najbardziej obciążonych stawów w ludzkim ciele. Jest stawem zawiasowym, łączącym kość udową, piszczelową oraz rzepkę. Jego stabilność zapewniają:
- Łąkotki (przyśrodkowa i boczna) – struktury chrzęstne amortyzujące wstrząsy i zmniejszające tarcie między kośćmi.
- Więzadła (krzyżowe przednie i tylne, poboczne przyśrodkowe i boczne) – odpowiadają za stabilizację stawu.
- Chrząstka stawowa – pokrywająca powierzchnie stawowe, umożliwia płynne ruchy i chroni przed przeciążeniami.
- Mięśnie (czworogłowy uda, dwugłowy uda, mięśnie podudzia) – wspierają ruchy kolana i pomagają utrzymać stabilność stawu.
Dzięki swojej złożonej budowie kolano umożliwia ruchy zgięcia i wyprostu, a także niewielkie ruchy rotacyjne. Niestety, intensywna eksploatacja i złożona mechanika tego stawu sprawiają, że jest on szczególnie narażony na urazy i przeciążenia.
Najczęstsze przyczyny bólu kolana
1. Uszkodzenia łąkotek
Łąkotki odgrywają kluczową rolę w stabilności kolana, jednak są podatne na urazy, zwłaszcza podczas gwałtownych ruchów skrętnych. Ich uszkodzenie może prowadzić do bólu, obrzęku oraz ograniczenia ruchomości stawu. Badania sugerują, że uszkodzenia łąkotek często współwystępują z innymi kontuzjami kolana, np. zerwaniem więzadeł krzyżowych (McDermott, 2019).
2. Chondromalacja rzepki
To schorzenie prowadzące do rozmiękania chrząstki pod rzepką, często występujące u osób aktywnych fizycznie. Objawia się bólem podczas chodzenia po schodach, kucania oraz długotrwałego siedzenia. Terapia skupia się na wzmacnianiu mięśni uda i poprawie stabilności rzepki (Smith et al., 2021).
3. Zespół pasma biodrowo-piszczelowego (ITBS)
Pasmo biodrowo-piszczelowe to struktura łącznotkankowa biegnąca po bocznej stronie uda. W wyniku nadmiernego napięcia może dojść do podrażnienia w okolicy kolana, co prowadzi do bólu – szczególnie podczas biegania.
4. Zapalenie więzadła właściwego rzepki („kolano skoczka”)
Dotyczy głównie sportowców wykonujących częste skoki. Jest to stan zapalny ścięgna łączącego rzepkę z kością piszczelową, prowadzący do bólu w okolicy przedniej części kolana.
5. Zmiany zwyrodnieniowe stawu kolanowego (gonartroza)
Zwyrodnienie stawu kolanowego to przewlekłe schorzenie prowadzące do stopniowej degeneracji chrząstki. Objawia się bólem, sztywnością oraz ograniczoną ruchomością stawu. Aktywność fizyczna i odpowiednia fizjoterapia mogą spowolnić postęp choroby (Zhang et al., 2020).
Jak sprawdzić, co może być przyczyną bólu kolana?
Możesz wykonać kilka prostych testów:
- Test McMurraya – obracanie podudzia w pozycji zgiętej może wywołać ból w przypadku uszkodzenia łąkotki.
- Test Apleya – nacisk na piętę w pozycji leżenia na brzuchu może sugerować uszkodzenie chrząstki lub łąkotki.
- Test Obera – ocena napięcia pasma biodrowo-piszczelowego.
Jeśli testy powodują ból lub dyskomfort, warto skonsultować się z fizjoterapeutą.
Domowe sposoby na złagodzenie bólu kolana
- Odpoczynek i unikanie przeciążeń – ograniczenie aktywności ale tylko z początku zmniejszy stan zapalny i przyspieszy regenerację, w późniejszych fazach progresywne przeciążanie będzie kluczem.
- Okłady (zimne lub ciepłe) – lód działa przeciwbólowo i przeciwzapalnie (jest to kłótliwa kwestia, natomiast warto spróbować i upewnić się czy sposób nie działa), ciepło rozluźnia i wycisza układ nerwowy.
- Ćwiczenia wzmacniające i rozciągające – odpowiedni trening może poprawić stabilność oraz siłę mięśni ,które bezwzględnie są potrzebne aby poradzić sobie z bólem.
- Masaż i automasaż – stosowanie rollerów, pistoletów do masażu czy rękawów drenujących może pomóc w redukcji napięcia mięśniowego.
- Noszenie stabilizatorów – Nie jest dobrym pomysłem, w większości przypadków stabilizatory są bez sensowne. Natomiast ocenić musi ten stan ortopeda bądź fizjoterapeuta.
Kiedy udać się do fizjoterapeuty?
Jeśli ból kolana nie ustępuje po kilku tygodniach lub utrudnia codzienne funkcjonowanie, warto skonsultować się z profesjonalistą. Jeśli szukasz Fizjoterapia w Gliwicach, Zabrzu, Rudzie Śląskiej, Bytomiu czy innym mieście ościennym w Gliwicach oferuje skuteczne metody diagnostyki i leczenia bólu kolana, w tym terapię manualną, ćwiczenia rehabilitacyjne oraz nowoczesne metody fizykoterapeutyczne.
Nie czekaj – skonsultuj się ze mną i wróć do sprawności!
Bibliografia:
- McDermott, I. D. (2019). „Meniscal injuries and treatment options.” British Journal of Sports Medicine, 53(3), 123-128.
- Smith, B. E., Selfe, J., Thacker, D., Hendrick, P., Bateman, M., Moffatt, F., … & Logan, P. (2021). „Exercise rehabilitation in patellofemoral pain syndrome: a systematic review.” Sports Medicine, 51(2), 207-224.
- Zhang, W., Ouyang, H., Dass, C. R., & Xu, J. (2020). „Current research on pharmacologic and regenerative therapies for osteoarthritis.” Bone Research, 8, 17.